NFCC | De Miljoenennota 2023 en internationale samenwerking met Rick Floore

Drie vragen aan... Rick Floore | De miljoenennota en internationale samenwerking

Minister van Financiën Sigrid Kaag presenteerde op Prinsjesdag de Miljoenennota. Wat betekenen de nieuwe plannen voor internationale samenwerking? Wij vroegen het aan Rick Floore, Boardmember van NFCC. 

Wat valt het meeste op?

Wat het meeste opvalt is natuurlijk wat er niet in staat. Het kabinet is demissionair en dus is de Miljoenennota “beleidsarm”. Dit betekent dat er geen echte politieke keuzen instaan voor het komende begrotingsjaar. De partijen die gaan regeren na de verkiezingen kunnen dan hun politieke keuzen bij deze nota optellen en aftrekken en dan wordt het natuurlijk interessant.

De miljoenennota is voor een groot deel gebaseerd op de berekeningen van het CPB die vorige maand de economische gang van zaken tot 2028 heeft becijferd. Zij hebben een “basis-pad” gepresenteerd, dat wil zeggen wat er vermoedelijk gaat gebeuren zonder dat er rekening wordt gehouden met het nieuwe beleid dat de nieuwe regering gaat invoeren na een kabinetsformatie. Tegelijkertijd loopt deze nota niet al te veel uit de pas met de begrotingsplannen van de Duitse regering.  We zouden het ons niet kunnen veroorloven om een ander economisch beleid te voeren dan onze Oosterburen, wij zijn economisch te afhankelijk van hen, in voor- en tegenspoed (we zijn slechts de meest Atlantische deelstaat in Duitsland zoals ooit een oud CPB-directeur ons land economisch beschreef).

De economische groei zal niet boven de 1% per jaar uitkomen tot 2028 is de CPB-verwachting en dat lijkt al optimistisch voor 2023 met een dalende productie in Nederland gedurende de laatste 7 maanden. Duitsland en Nederland zitten beide in een economische recessie en Frankrijk zal moeite hebben om ook niet in een recessie te geraken tegen het einde van 2023. Het kabinet kiest nog wel duidelijk voor armoedebestrijding, daar wordt 2 miljard voor vrijgemaakt in 2024.  De koopkracht van de huishoudens stijgt licht in 2024 met 1,8% omdat de inflatie af zal nemen en de lonen net iets sneller stijgen dan de inflatie. Al met al komt het begrotingstekort voor 2024 uit op 2,9%, net onder de EU-norm van 3%. Er staat niet veel vermeld over de gevolgen van de vergrijzing. Die zal als gevolg hebben dat de AOW en de kosten van gezondheidszorg zullen oplopen, zonder specifieke maatregelen groeien die de komende jaren 3% punten sneller dan de landseconomie. De staatsschuld in 2024 komt uit op 47,3% van het BNP, voorlopig nog onder de Europese norm.

De miljoenennota toont echter wel aan dat de nieuwe regering op korte termijn zal moeten bezuinigen, zoals in Duitsland en in Frankrijk, wellicht tientallen miljarden. De hoogte van deze bezuinigingen, of belastingverhogingen, zullen bepalen hoe het « eigen » beleid gefinancierd kan gaan worden.  De collectieve belasting- en premiedruk is de afgelopen jaren opgelopen tot 39%, de vraag is of een volgend kabinet dit gaat verhogen? Tevens loopt de druk op om het beheer van de overheidsfinanciën te versimpelen (minder fondsen), de belastinginning te vereenvoudigen en de uitgaven meer anticyclisch te maken (bezuinigingen als het economisch goed gaat en stimuleren als de economie in een recessie terecht komt).

Wat betekenen de nieuwe kabinetsplannen voor internationale samenwerking?

Zoals eerder gezegd zal onze begroting niet echt uit de pas lopen met die van Duitsland en je ziet dat er in Frankrijk ook bezuinigd gaat worden voor 2024. Echter, de energietransitie en het verhogen van de “economische soevereiniteit” kan niet door Nederland alleen uitgevoerd worden, internationale samenwerking, vooral met onze Europese partners, ligt voor de hand en die zal dan ook wel versterkt gaan worden. Defensie is een logisch gebied om in Europees verband de samenwerking te verbeteren maar ook op het gebied van onderzoek en ontwikkeling, de farmaceutische industrie, transport, cybersecurity, energie, immigratie en veiligheid in het algemeen zullen de banden op Europees niveau aangehaald gaan worden. 

De relaties tussen Nederland en Frankrijk zullen in 2024 in een stroomversnelling komen. De kleinere rol van Groot-Brittannië als belangrijke handelspartner en de Olympische Spelen zijn hier debet aan.

Waar zet Nederland economisch op in?

Nederland zal blijven investeren in onderwijs, onderzoek en ontwikkeling en de infrastructuur, onafhankelijk van de kleur van het kabinet. Het economische beleid blijft gericht op het vergemakkelijken van het zakendoen en het stimuleren van de benodigde transities in de samenleving zoals de energietransitie en de digitale transitie. In 2024 zal er verder invulling gegeven gaan worden aan de milieu en landbouw vraagstukken. Daarmee kan de bouwsector ook weer een impuls krijgen en die ondanks de hoge rente belangrijke investeringsprojecten moeten dragen. Het woningtekort kan hiermee ook worden bestreden